η αναρχια χωρις σκουλαρικι

  


θεματα
 
 
 
 

 βιογραφια            Κροποτκιν

Ο πρίγκιπας Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν γεννήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου του 1842 στη Μόσχα. 
Οι φιλοσοφικές απόψεις που κατέθεσε, "ξεχάστηκαν" υποχρεωτικά στην πατρίδα του και πολεμήθηκαν σε όλες τις χώρες της Δύσης.
Εζησαν για λίγο στην Καταλονία της δεκαετίας του 1930 για να "δολοφονηθούν" με την αγαστή βοήθεια των "συντρόφων  μαρξιστών". Η αναγέννηση του αναρχικού κινήματος μετά τη δεκαετία του 1960, έφερε και πάλι στο προσκήνιο το φιλοσοφικό του έργο, μαζί με το έργο του "αδελφού πνεύματος" Πιερ-Ζοζέφ Προυντόν. Η αρχή της αλληλοβοήθειας, πάνω στην οποία είχε στηρίξει το όραμά του για έναν κόσμο αντεξουσίας, ισότητας και δημιουργίας, ερχόταν σε αντίθεση με τις δαρβινικές θεωρίες που είχαν αιματοκυλίσει τον κόσμο και οι νέοι τις έβλεπαν με έντονo   ενδιαφέρον. 
Ο Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς αγάπησε τους νέους και απευθύνθηκε με πάθος ειδικά σ' αυτούς. Το όνομά του πέρασε στα αζήτητα, αλλά η ιστορία φαινεται πως δεν τελειωσε μαζί του. Πίστεψε στον άνθρωπο οσο λίγοι μέχρι σήμερα.
 Ο πατέρας του, πρίγκιπας Αλεξέι Πέτροβιτς, ήταν υψηλόβαθμος στρατιωτικός από μία από τις ευγενέστερες οικογένειες της Ρωσίας, απευθείας απόγονος των Ρούκιν, των προκατόχων των Ρομανόφ στον ρωσικό θρόνο. Η μητέρα του Αικατερίνα, ήταν κόρη κοζάκου υψηλόβαθμου στρατιωτικού με ιδιαίτερη κλίση στα γράμματα και τις τέχνες. Ο Πιοτρ, 27ος στη διαδοχή του τσαρικού θρόνου, ήταν το το τέταρτο από τα παιδιά τους και του πρόσφεραν ιδιαίτερη αγάπη , παρά την επιμονή του πατέρα του στην πειθαρχία. Το 1846 έχασε τη μητέρα του από φθίση. Ο Αλεξέι νυμφεύθηκε σε δεύτερο γάμο μια σκληρή, αναίσθητη γυναίκα. Η διαφυγή του ήταν το διάβασμα και τα βιβλία. Η σχέση του με τον ρώσο δάσκαλό του Νικολάι Πέτροβιτς Σμιρνόφ μετατράπηκε σε μια θερμή φιλία. Ο Σμιρνόφ συζητούσε τις ριζοσπαστικές πολιτικές του πεποιθήσεις με τον Πιοτρ, ο οποίος ουσιαστικά αρνήθηκε τον τίτλο ευγενείας του στα 12 του χρόνια.Τα σχολείο δεν του άρεσε. «Διδάσκουν τα ωραιότερα πράγματα με τον πιο αδιάφορο τρόπο» είπε, αποφοίτησε ομως μεταξύ των πρώτων.
  Τον Αύγουστο του 1857  πήγε σε στρατιωτική σχολή αλλα ενδιαφεροταν περισσοτερο για την Πολιτική Οικονομία και τη Στατιστική.  Η θέση του μεταξύ των αποφοίτων,η καταγωγη και ο θαυμασμός του για τον Τσάρο τον οδήγησαν στην αυλή ως ακόλουθο του Αυτοκράτορα της Ρωσίας. Ωστόσο η επαφή του με την αυλή ήταν μοιραία για τη σχέση του με την εξουσία. Αποφάσισε να φύγει στη Σιβηρία, να ζήσει με τους απλούς ανθρώπους και να βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των αγροτών. Εμεινε εκει δέκα χρόνια και ως γραμματεας της Επιτροπής Μεταρρύθμισης των Φυλακών, κατέγραψε την απάνθρωπη ζωή των κρατουμένων και την τραγική κατάσταση στην οποία ζούσαν οι άνθρωποι της χώρας, ενω καταφερόταν έμμεσα κατά της τσαρικής εξουσίας. Παραιτήθηκε από το στρατό και προσελήφθη στην Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία αλλα ηταν ακόμη δέσμιος της καταγωγής του. «Απελευθερώθηκε» το 1871, με το θάνατο του πατέρα του, οπότε και παραιτήθηκε και από τη Στατιστική Υπηρεσία. Είχε διαβάσει στις εφημερίδες για την Κομμούνα του Παρισιού και αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ευρώπη, να μάθει όσο περισσότερα μπορούσε για το Ευρωπαϊκό Εργατικό Κίνημα. 
Πρώτος σταθμός του ήταν η Ελβετία, οπου εντυπωσιάστηκε από την επάρκεια των αγαθών που είχαν επιτύχει οι εργάτες της Γιούρα εργαζόμενοι όποτε ήθελαν, όπως ήθελαν, χωρίς αφεντικά, μέσω της αυτοδιαχείρισης.O Πρίγκιπας Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν είχε γίνει αναρχικός.
Τον Μάιο επέστρεψε στη Ρωσία με δεκάδες βιβλία σοσιαλιστικού περιεχομένου, απαγορευμένα αυστηρότατα στην πατρίδα του. Εντάχθηκε στον περίφημο "Κύκλο Τσαϊκόφσκι" και ανέλαβε τη συγγραφή των προκηρύξεων του, που είχαν ως σκοπό να φέρουν σε επαφή τις μεγάλες αγροτικές μάζες της Ρωσίας με τη σοσιαλιστική προοπτική. ΄Εγραφε απλά, κατανοητά για τον αγράμματο λαό, ώσπου η τσαρική εξουσία απαγόρευσε ως «ιδιαίτερα επιζήμιες» τις προκηρύξεις και ποινικοποίησε τη συγγραφή και διανομή τους. Ο Πιοτρ στράφηκε στην επιμόρφωση των αγροτών. Με το ψευδώνυμο «Μποροντίν» και ντυμένος απλά, απολάμβανε τις συναντήσεις του με τον ρωσικό λαό, χαιρόταν τον αντίκτυπο των λόγων του στους εργάτες και τους αγρότες, και άρχισε να πιστεύει ότι ο καιρός της επανάστασης ήταν κοντά.
Το 1874 η αστυνομία βρήκε υπογεγραμμένες από τον  Κροπότκιν προκηρύξεις στο δωμάτιο ενός φοιτητή που ήταν μέλος του "Κύκλου". Ο πρίγκιπας θεωρήθηκε εγκέφαλός του και συνελήφθη την ώρα που προσπαθούσε να εγκαταλείψει τη Ρωσία. Φυλακίστηκε στο Φρούριο Πέτρου και Παύλου, την άθλια φυλακή την οποία, λίγα χρόνια πριν, είχε "τιμήσει" κι ο Μπακούνιν. Στην υποχρεωτική απομόνωση, χωρίς καμμια επαφή, χωρίς το δικαίωμα να γράφει, μελετούσε αδιάκοπα: ιστορία, γεωγραφία, πολιτική οικονομία.
 Το 1876 μεταφέρθηκε στο κρατητήριο της Πετρούπολης, απ' οπου μετα δυο χρονια κατάφερε να δραπετεύσει και εγκατέλειψε τη Ρωσία για τη Φινλανδία και μετα την Αγγλία. Στο Λονδίνο συνάντησε επαναστάτες που τον γνώριζαν από την επίσκεψή του στη Γιούρα. Απέκτησε γρήγορα επαφές και άρχισε να γράφει για το περιοδικό της Ομοσπονδίας της Γιούρα, αλλά και για τις εφημερίδες Arbeiter Zeitung, L΄Avant-Garde, La Justice. Στη Γιούρα ξαναπηγε το 1877. 
 Το Σεπτέμβριο εκείνου του χρόνου μετείχε στην τελευταία συνάντηση της Διεθνούς και ακολούθως στο Παγκόσμιο Σοσιαλιστικό Κογκρέσο στη Γάνδη, από το οποίο έφυγε εσπευσμένα για το Λονδίνο καθώς έμαθε ότι τον αναζητούσαν οι αρχές. Από το Λονδίνο ξεκίνησε και πάλι για τη Γιούρα και το 1878 ανέπτυξε το πολιτικό πρόγραμμα της Ομοσπονδίας. Κήρυξε το τέλος του καπιταλισμου, την κατάργηση του κράτους και τη βία ως μέσο ανατροπής της εξουσίας. Την επόμενη χρονιά πρόσθεσε σε αυτά και την άποψη ότι "επ΄ ουδενί οι αναρχικοί δεν πρέπει να δημιουργήσουν κόμμα, το οποίο θέσει και φύσει αποτελει εξουσιαστική δομή". Η θέση του ενισχύθηκε τόσο ώστε για πρώτη φορά εξέφρασε τη διαφωνία του με τον Μπακούνιν, ο οποίος δεν ζούσε πια, στο θέμα των αμοιβών. Ο Μπακούνιν πίστευε ότι αυτές πρέπει να είναι ανάλογες με τον τύπο και το χρόνο εργασίας, ενώ ο Κροπότκιν πρότεινε την ισότιμη κατανομή των αγαθών σε όλα τα μέλη της κάθε κοινότητας, ανεξαρτήτως παραγωγικότητας. Οι θέσεις του και η στάση του τον είχαν φέρει στην πρωτοπορία του διεθνούς επαναστατικού κινήματος. 
  Στο Διεθνές Αναρχικό Κογκρέσο του Λονδίνου το 1881, έγινε δεκτός ως διεθνούς βεληνεκούς επαναστάτης και οι παρεμβάσεις του υπέρ της βίας ως τρόπου ανατροπής της καθεστηκυίας τάξης, έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό. Σε αυτή τη βάση, χαιρέτισε τη δολοφονία του τσάρου Αλεξάνδρου Β΄, ως πρόδρομο της επαναστατικής εξέγερσης, και οι ελβετικές αρχές που ως τότε τον ανέχονταν, αποφάσισαν να τον απελάσουν. Ο Αλέξανδρος Γ΄ αποφάσισε να εκδώσει ένταλμα εκτέλεσης του Κροπότκιν, θεωρώντας τον ηθικό αυτουργό της δολοφονίας του προκατόχου του. Εγκατέλειψε το Λονδίνο για να επισκεφθεί για λίγο τη Γαλλία αλλα οι γαλλικές αρχές δεν είδαν με καλό μάτι την παρουσία του εκεί. Τον συνέλαβαν και τον καταδίκασαν σε πενταετή φυλάκιση για τη συμμετοχή του στην τελευταία Διεθνή. Από το 1876 που αποκήρυξε τον τίτλο ευγενείας του, θεωρήθηκε επίσημα ο διάδοχος του Μιχαήλ Μπακούνιν. Ως το 1886 παρέμεινε στις γαλλικές φυλακές διαβάζοντας, γράφοντας και δεχόμενος επισκέψεις της συζύγου του και του φίλου του και συνδέσμου του με τον έξω κόσμο, Ελιζέ Ρεκλίς. Η γαλλική κυβέρνηση τον απελευθέρωσε τον Ιανουάριο του 1886 και ο Πιοτρ επέστρεψε στην Αγγλία, την οποία εγκατέλειπε κατά καιρούς για να μιλήσει σε ομάδες εργατών ανά την Ευρώπη. Το 1897 επισκέφθηκε τον Καναδά και τις ΗΠΑ όπου έδωσε σειρά διαλέξεων, αλλά απογοητεύτηκε από τη μικρή ανταπόκριση που βρήκε. Παράλληλα αρθρογραφουσε, κι εξέδιδε το ένα βιβλίο μετά το άλλο. Η δεκαετία του 1890 ήταν η πιο παραγωγική συγγραφικά για τον Κροπότκιν. 
   Οσοι τον είχαν γνωρίσει εκείνα τα χρόνια, έκαναν λόγο για έναν υπέροχο άνδρα που «έμπαινε στο χώρο και τον γέμιζε φως». Εναν άνθρωπο με χιούμορ, διάθεση για ζωή, δίψα και πάθος για την επανάσταση, με βαθύτατη μόρφωση και ακόμη πιο βαθιά αφοσίωση στους σκοπούς που είχε θέσει στη ζωή του.
Οι αρχές του νέου αιώνα, του 20ού, τον βρήκαν να επιστρέφει στις ρίζες του. Θεώρησε ότι οι συνθήκες στη Ρωσία ήταν ώριμες για την επανάσταση και το 1903 βοήθησε να εκδοθεί μια ρωσική αναρχική εφημερίδα. Ωστόσο, εγκατέλειψε την εφημερίδα ένα χρόνο αργότερα, απογοητευμένος από τη στάση της υπέρ της ατομικής τρομοκρατίας. 
   Η αποτυχια της εξέγερσης του 1905 στη Ρωσία, τον οδήγησε να αναζητήσει τις αδυναμίες του διεθνούς επαναστατικού κινήματος, να εγκαταλείψει την αρθρογραφία και να στραφεί στη συγγραφή βιβλίων και μόνο. 
Το ξέσπασμα του Μεγάλου πολέμου, τον βρήκε στην Ελβετία να τάσσεται ανοιχτά κατά των Γερμανών. Χαρακτήριζε τους Γερμανούς «Στρατό των Ούννων που δεν σέβεται καμία αρχή του Ανθρώπου». Για τον Κροπότκιν «ο πόλεμος κατά της Γερμανίας, είναι πόλεμος κατά του κράτους». 
 Η πιο μεγάλη στιγμή της ζωής του ήρθε το Φεβρουάριο του 1917. Η επανάσταση που επαγγελλόταν επί δεκαετίες ξέσπασε και ήταν ολοφάνερο πως αυτή τη φορά θα πετύχαινε. Γυρισε στην Πετρούπολη στις 30 Μαΐου του 1917, οπου  χιλιάδες πολίτες τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό.  Πρότεινε και προώθησε την αυτοοργάνωση των πολιτών, αλλα οι Μπολσεβίκοι δεν έβλεπαν με καθόλου καλό μάτι τις απόψεις του. Η αποτυχία της οργάνωσης μιας αναρχοκομμουνιστικής κοινωνίας τον πλήγωσε. Παρά τις δεκάδες προσκλήσεις, αρνούνταν πια να μιλήσει δημόσια, αρνούνταν ακόμη και τις πανεπιστημιακές έδρες που του πρότειναν. Είχε κλείσει τα 75 του χρόνια, η υγεία του κατέρρεε, αλλά είχε αποφασίσει να πεθάνει στην παγωμενη Ρωσία. Δε δισταζε να κρίνει ανοιχτά όπως έκανε με όλες τις εξουσίες και τους Μπολσεβίκους: «Μας έδειξαν πώς δεν πρέπει να γίνεται μια επανάσταση» ελεγε, και τόνιζε ότι «η Επανάσταση και οι Μάζες είναι ισχυρότερες από κάθε Κόμμα και κάθε κομματικό μηχανισμό». 
  Εκλεισε για πάντα τα μάτια του το Φεβρουάριο του 1921.

--------
 Π. Α. Κροπότκιν                Αναρχική Ηθική,
                                        Προς τους Νέους
                                        Το κράτος κι ο ιστορικός του ρόλος,
Μιχαήλ Μπακούνιν             Αναρχία: Φιλοσοφία και ιδανικά
                                        Για έναν αντεξουσιαστικό σοσιαλισμό 
Βολίν                                Η Αγνωστη Επανάσταση